توصیه های اجرایی در برنامه بهداشتی مزارع پرورش قارچ

علاوه بر اصول بهداشتی لازم، “که در پست قبل به آن اشاره کردیم” باید به مجموعه‌ای از پارامترهای مختلف در هنگام اجرایی کردن اصول بهداشتی اصول بهداشتی لازم در مزارع پرورش قارچ توجه کرد. این آیتمها را به صورت زیر فهرست کرده ایم:

1- محوطه اطراف سالن ها:

تنها اکتفا کردن به خوده سالن قارچ به تنهایی کافی نیست، زیرا محوطه اطراف سالن‌های پرورش قارچ نیز حائز اهمیت میباشد و باید حداقل یکبار در هفته با آب شستشو و سپس با محلول مناسب ضدعفونی گردند؛ تا به صورت اتفاقی در حین ورود و خوج کارکنان و… میکروب و یا آلودگی های مختلف وارد خوده سالن ها نشود.

2- بهداشت ابزار و وسایل مورد استفاده:

هر وسیله و ابزاری که در مراحل مختلف کار در مزرعه مورد استفاده قرار میگیرد اعم از چاقوی قارچ‌چینی، دماسنج‌ها، فرغون‌ها و… باید قبل از انتقال از سالنی به سالن دیگر یا انتقال از محیط مجموعه به داخل سالن ها، حتما شستشو و ضدعفونی گردد و بعد مورد استفاده قرار گیرد.

3- رعایت ترتیب و نظم:

تمامی بازدیدها و فعالیت‌های پرورش قارچ به خصوص برنامه برداشت باید مطابق جدول زمانی باشد. در این جدول باید از سالنهای جوانتر که عاری از بیماری هستند شروع به برداشت کرد و سپس به سراغ سالنهای قدیمی رفت که احتمال آلودگی دارند. به این ترتیب که از سالن های جدیدتر به نوبت به سمت سالن های قدیمی تر بروید، احتمال انتقال آلودگی به سایر سالنها به حداقل خواهد رسید.

4- استاندارد تخلیه سالن های تولید قارچ:

در زمان تخلیه سالن‌های تولید قارچ، نباید هیچ نوع فعالیت دیگری در مجاورت سالن ها انجام شود. هر گونه فعالیتی مانند خاکدهی یا پر کردن سالن های دیگر باعث افزایش احتمال آلودگی محیط خواهد شد و در نتیجه احتمال آلوده شدن و انتقال آلودگی به سالن های دیگر زیاد میشود، در ضمن محل نگهداری کمپوست برگشتی، هم باید در حد امکان در دورترین فاصله از سالنها باشد.

5- برخورد به موقع با انواع بیماری‌ها:

به محض مشاهده و شناسایی قارچ‌ها و لکه‌های بیمار روی آنها، باید به سرعت و با بهترین شیوه درمان را شروع و مختص به هر نوع قارچ خوراکی، از آنها مراقبت نمود و شرایط بهبود محیط را فراهم کرد. در صورت کوچکترین سهل انگاری، ریسک فراگیر شدن بیماری‌ها در مزرعه افزایش خواهد یافت.

6- بهداشت لباس کار:

لباس تمامی کارکنان و پرسنل، بسیار اهمیت دارد. زیرا اسپور و میسیلیوم بیماری‌های قارچی میتواند به راحتی روی لباس کارکنان بنشیند و از یک سالن به سالن دیگر انتقال یابد.

از آنجایی که در مزارع پرورش قارچ در ایران به شدت مشاهده شده و به دلیل اهمیت ندادن تولید کنندگان به این مسئله بسیار مشاهده میشود که اشخاص مختلف و بدون دلیل  و بدون لباس مناسب وارد سالن ها شده و در آینده نتایج زیان باری را به وجود میاورند که شاید نفهمید چگونه آلودگی وارد سالن های تولیدی شما شده.

به همین دلیل حدالامکان باید از ورود افراد متنفرقه به داخل سالن ها جلوگیری کنید و پرسنل مزارع خود نیز حتما با لباس های مناسب و در صورت امکان یکبار مصرف استفاده شود. (عکس زیر برای نمونه لباس جهت استفاده برای پرسنل)

7- تخلیه سالن ها:

به منظور کاهش میزان گرد و غبار در محیط، تخلیه دوره‌ای سالن را در نظر می‌گیرند. به این منظور ابتدا بر روی کیسه‌ها آب‌پاشی نموده، سپس کیسه‌ها را بدون آسیب‌دیدگی و پارگی به داخل ماشین انتقال می‌دهند.

دقت داشته باشید که هیچگاه نباید کیسه‌ها را در داخل سالن تخلیه نمود و در صورت امکان بهتر است تیم ویژه تخلیه تشکیل و تنها از آن برای عملیات تخلیه سالن‌ها استفاده گردد. به منظور جلوگیری از انتشار اسپور و ذرات کمپوست برگشتی توسط باد در مزرعه و اطراف آن، باید کمپوست برگشتی بارگیری شده را در یک ماشین حمل توسط پوششی مناسب کاملاً پوشیده به مکان مناسب منتقل نمود.

حرف آخر در توصیه های اجرایی در برنامه بهداشتی مزارع پرورش قارچ:

مهم ترین نکته در تدوین و اجرای برنامه‌ بهداشتی مزارع پرورش قارچ، نگارش همه موارد به صورت منظم، با تعیین مسئول مورد نطر برای هر وظیفه (برای بهتر انجام شدن موارد) و درج نام مسئول اجرا و تاریخ اجرای هر مورد در یک برنامه کاری استاندارد است. اگر این برنامه با جزئیات نوشته شود و هر پرسنل برنامه خود را دقیقا بداند، میتوان با بالاترین کیفیت و در بهداشتی ترین حالت به پرورش انواع قارچ پرداخت و محیط و شرایط لازم را برای تولید محصولات با کیفیت فراهم نمود.